Vandaag vijf jaar geleden, op 5 oktober 2017, verloor Amsterdam burgemeester Eberhard van der Laan aan de gevolgen van longkanker. De stad rouwde om het verlies van één van de populairste burgemeesters ooit in de stad. Hij werd 62 jaar.
Kort na het overlijden van Van der Laan maakte AT5 een terugblik op zijn leven én zijn werk. Over Van der Laan’s beroemde uitspraken zoals begin jaren negentig als fractievoorzitter van de PvdA tijdens een felle discussie met een Amsterdammer live op de stadszender: “‘Ach flikker op, ik woon in De Baarsjes, waar woon jij?”.
En als burgemeester toen Ajax kampioen werd en er supporters begonnen te fluiten toen hij het podium op kwam bij de huldiging: “Ik had al een seizoenkaart voor Ajax toen de meesten van jullie nog Sesamstraat keken, in je pyjamaatje!”. Maar ook over zijn laatste maanden als burgemeester en zijn bekende afscheidsbrief.
Burgemeester tot het eind
Van der Laan werd in 2010 de burgemeester van Amsterdam, na in de jaren 90 ook al raadslid en fractievoorzitter te zijn geweest voor de Partij van de Arbeid. Van der Laan bleef burgemeester van de stad tot ongeveer drie weken voor zijn overlijden.
In januari 2017 maakte Van der Laan bekend dat hij ernstig ziek was. Dat deed hij door alle Amsterdammers een brief te sturen. In de brief schreef hij over de slechte vooruitzichten. “Het lijkt er op dat de diagnose weinig reden geeft voor optimisme.” Wel liet hij weten dat hij ‘graag nog een poosje’ de burgemeester van de stad wilde blijven. Dat deed Van der Laan ook, terwijl hij zich ondertussen liet behandelen in het Antoni van Leeuwenhoek.
Een half jaar later, op 18 september, schreef Van der Laan nog een brief aan Amsterdam. Daarin liet hij weten zijn taken neer te leggen en nam hij afscheid van de stad en zijn inwoners. “In januari schreef ik dat ik slecht nieuws had gekregen van mijn artsen, maar dat ik nog een poosje uw burgemeester zou blijven. De afgelopen maanden heb ik dat met veel plezier gedaan. Uw steun heeft mij daarbij enorm geholpen. Aan dit poosje komt nu een einde”, zo viel te lezen in de openhartige brief.
“Vandaag kreeg ik van mijn artsen het bericht dat zij mij niet verder kunnen behandelen. Het was een groot voorrecht burgemeester te zijn van de mooiste en liefste stad van de wereld. Ik dank u voor het in mij gestelde vertrouwen, voor uw betrokkenheid en voor alle steun en tegenspraak die ik de afgelopen zeven jaren van u heb gekregen. Zorg goed voor onze stad en voor elkaar. Vaarwel.”
Amsterdam in rouw
Voordat Van der Laan overleed leefde de stad intens mee met haar burgemeester. Twee dagen nadat hij bekend had gemaakt zijn taken neer te leggen verzamelden duizenden Amsterdammers zich voor de ambtswoning op de Herengracht om hun steun te uiten. Er werd geapplaudisseerd voor hem en er werd gezongen. Van der Laan zelf was niet in staat om zelf te verschijnen, maar zijn vrouw Femke liet weten dat hij alles had gehoord en ervan had genoten.
Toen Van der Laan op 62-jarige leeftijd overleed konden Amsterdammers afscheid van hem nemen in het concertgebouw. Er stonden lange rijen van duizenden mensen die nog een laatste eerbetoon wilden geven aan de burgemeester.
Vereeuwigd in de stad
Na zijn overlijden werd Van der Laan op meerdere manieren vereeuwigd in de stad. Kunstenaarscollectief Kamp Seedorf maakte een 8 meter hoge muurschildering Damsko strijder met de bekende ‘zorg goed voor onze stad en voor elkaar’ tekst op het Mercatorplein in De Baarsjes. Ook straatkunstenaar Frankey bracht een eerbetoon aan de oud-burgemeester. Hij plaatste op de gevel van Paradiso een kleine bronzen Eberhard van der Laan.
Het GVB vernoemde een nieuwe pont naar Van der Laan. IJveer 63 werd door zijn familie onthuld en gedoopt. En in samenwerking met het Amsterdam Museum werd de expositie ‘De Mooiste Stad’ geopend, met herinnering aan de oud-burgemeester.
