Mocht het omstreden monument van de sportman met opgeheven hand voor het Olympisch Stadion worden verplaatst? Over die vraag boog de rechtbank zich vandaag. Het Cuypersgenootschap, de hoeder van het 19e en 20e-eeuwse erfgoed in Nederland, vindt van niet: “De geschiedenis schuurt soms.”
Vladimir Stissi van het Cuypersgenootschap, vindt dat de gemeente beter onderzoek had moeten doen, alvorens toestemming te geven voor het weghalen van het standbeeld. Daarom spande hij namens het genootschap een rechtszaak aan tegen de gemeente. Volgens Stissi is de ophef over het standbeeld niet zo groot als wordt beweerd. “De geschiedenis schuurt soms en dat is nou eenmaal zo. Als we dat allemaal wegpoetsen, dan heb je op een gegeven moment niets over.”
De associatie van de opgeheven hand met de Hitlergroet zorgde al jaren voor verontwaardigde reacties onder bezoekers en omwonenden. Ook werd het bronzen beeld begin dit jaar beklad met leuzen. Stadiondirecteur Ellen van Haaren, wilde daarom af van het beeld op de prominente plek bij de hoofdingang.
Op 21 maart dit jaar werd het standbeeld verplaatst naar een trappenhuis aan de achterkant van het stadion. Daar is het nog te zien tijdens rondleidingen. Van Haaren: “Bij de marathon vorig jaar zagen we de opgetrokken wenkbrauwen weer. Mensen zeggen: wat doet dat Hitlerbeeld hier? We zijn toch in Amsterdam? En dat is wat het beeld oproept bij de willekeurige passant. Veel mensen nemen er aanstoot aan.”
Het bronzen beeld uit 1928 zou een Olympische groet voorstellen, die is afgeleid van de Romeinse groet. Maar uit historisch onderzoek dat het Olympisch Stadion liet uitvoeren, bleek het gebaar al in 1922 door Mussolini gebruikt als fascistische traditie. En daarmee omstreden. Toch houdt het Cuypersgenootschap vast aan de Olympische groet als bedoeling van het beeld. En vindt dat de gemeente de vergunning voor het verplaatsen te makkelijk heeft verleend.
Stissi: “De gemeente heeft niet goed is nagedacht over wat kunnen we eigenlijk met dit beeld. Er is duidelijk een controverse, dus bedenk een oplossing. Dat kan zijn weghalen, of er andere beelden naast zetten, of een uitgebreide toelichting.” Hij vindt dat een maatschappelijke discussie een onderdeel van de vergunningprocedure moet zijn.
De gemeente en het Olympisch stadion vinden de alternatieven die het Cuypersgenootschap aandraagt ongeschikt, omdat het standbeeld door de overduidelijke associatie met de Hitlergroet, mensen zal blijven afschrikken. Van Haaren wil het beeld ook niet per se behouden voor het Olympisch stadion, hoewel het wèl onderdeel is van het monument. “Wat er mee moet gebeuren mag het maatschappelijk debat uitwijzen.
Of de commissie die zich bezighoudt met omstreden beelden.” De bestuursrechter moet nu beoordelen of de vergunning om het beeld te mogen verplaatsen rechtmatig is verleend. De uitspraak is binnen zes weken.
